فنون یادگیری

فنـون یادگیــری:
الف- نیت و تمایل فکری خود را بر این قرار داده که مطالبی را که می خوانید به حافظه بسپارید.

فروید می گوید: قصد ونیت عاملی اساسی برای هر خاطره و هر فراموشی است. تنها نیت بذهن سپردن مطلب بطور اتوماتیک باعث تمرکز شما خواهد شد. اگر شیفتۀ دانستن مطلبی نیستید ولی بدانستن آن محتاج هستید باید علاقه خود را به آن افزایش دهید چگونه؟ 1- راجع به فایده‌ها دانستن آن تفکر کنید. 2- داشتن یکسری اهداف شخصی که به شما امکان می دهد به تلاش خود جهت دهید.

ب- نسبت به آنچه می خواهید به ذهن بسپارید فعالانه واکنش نشان دهید.

حالات روحی علایق، انگیزه و فنون مورد مطالعه در یادگیری ما تأثیر دارند. اگر می خواهید در درس خواندن موفقیت کسب کنید مطالعه را بصورت انفعالی و بی میل انجام ندهید بلکه خود را درگیر درس کنید، چگونه ؟

 به 6 نکته توجه کنید:

1-گرم کردن:

 هر نشست مطالعاتی عموماً 45َ تا یک ساعت است در این زمان 15َ اول صرف گرم کردن مغز می شود تا حافظه برای جای دادن اطلاعات در خود آماده گردد. می توانید 15َ اول دروس قبلی را مرور کنید تا بین درس قبل و جدید ارتباط بر قرار کنید و یادگیری درس جدید ساده تر شود.

ساعت 9 الی 11 صبح و 4 الی 6 عصر حافظه انسان بیشترین میزان کارایی و انرژی را دارد، مطالب پیچیده و مشکل را در این ساعات بخوانید. و بیاد داشته باشید که دانستن برنامۀ مشخص زمان گرم کردن را کوتاه می کند.

2- تکرار کردن ( مرور کردن ): چرا یک کارخانه در مورد محصول خود بارها و بارها تبلیغ می کند؟ این بخاطر تأثیر و اهمیت مرور کردنِ مطلب است. اگر بین تکرارها فاصله وجود داشته باشد قدرت بخاطر سپردن مطلب بیشتر از موقعی خواهد بود که بدون فاصله یا با فواصل کوتاه به تکرار مطلب بپردازید. تمرین منتشر ( تکرار با فواصل زمانی ) باعث می شود مطلب به مدت بیشتری در حافظۀ دراز مدت باقی بماند و از خستگی فکری جلوگیری می‌کند. روش مرور مطلب پس از خواندن که باعث می شود مطلب در حافظۀ بلند مدت جای بگیرد به شکل زیر است:

خواندن مطلب→10دقیقه بعد از خواندن→یک روز(24)ساعت →یک هفته→یک ماه→چهار ماه

3- در مطالعات خود قبل از تکمیل مبحث، استراحتهای کوتاه پیش بینی کنید:

افراد کارهای ناتمام را 50 ./. بهتر از کارهایی که تا انتها به نتیجه رسانده باشند بخاطر می سپارند، از درس خواندن آنچنان اهداف و برنامه ای را مد نظر قرار دهید، که هر قدر هم جلو بروید باز کار نا تمامی پیش رو داشته باشید تا محرک شما برای ادامه راه باشد.

4- خط کشیدن و علامت گذاشتن:

نشان دهندۀ این است که خود را عملاً درگیر مطلب کرده اید زیرا برای اینکار باید تصمیم بگیرید که چه مطلبی مهمتر است. از طرف دیگر باعث می شود با سرعت بیشتری بعداً بتوانید مطلب را مرور کنید.

5- خلاصه برداری و دسته بندی کردن:

خلاصه برداری هم نوعی تکرار است و هم نوعی درگیر شدن با مطلب نکته‌ی مهم در دسته بندیها بوجود آوردن یک روش شخصی است و اینکه نمی توانید از دسته بندیهای دیگران استفادۀ مفیدی ببرید.

6-استفاده از تداعی های تجسمی ( ذهنی ):

 برای نیروی تصور انسان حدی نمی توان قائل شد زیرا تنها به چیزهای واقعی محدود نمی شود مثلاً گرچه در عالم واقع ندیده اید فیلی دوچرخه سواری کند در ذهن خود می توانید تصور کنید. منظور از ایجاد تداعی آن است که بین موضوعی که یادگرفته می شود و موضوع دیگر ارتباط برقرار کنید تا در ذهنتان باقی بماند. بعنوان مثال در فومول  من آن را اینگونه برای خود تداعی کرده ام که مرا از خانه بیرون کرده اند و در هر صورت می خواهم به خانه برگردم که ارزشم دو برابر می شود حال باید چند تا از آز و سخت گیری خود کم کنم تمام این اتفاقات در دوم آبان a2 رخ داده است. یا کلمۀ angry به معنی عصبانی در زبان انگلیسی را بصورت انگور عصبانی برای خود تداعی می کنم یا کلمۀwant(خواستن) را به صورت وانت می خواهم را برای خود تداعی می کنم.

حتی برای به خاطر سپاری سالها و تاریخ ها می توانید آنها را برای خود قابل حس نمایید، چگونه؟ با تطبیق دادن آنها با حوادث و لوازم زندگیتان.

 

 

ج- مطلب را در زمانهای استراتژیک مرور کنید.

فراموشی درست چند ثانیه بعد از اینکه چیزی را آموختیم شروع می شود و پس از آن با سرعت زیاد جلو می رود، برای جلوگیری از حرکت سریع فراموشی باید بدانیم ما چه چیزهایی را کمتر از همه فراموش می کنیم:

 1- تجربه های خوشایند و دلپذیر 2- چیزی که بلافاصله قبل از خواب مرور شود ( البته در حالت خواب آلودگی ) 3- چیزهایی که در موردشان اغلب گفتگو می کنیم. 4- مطالب طولانی یا مشکل که با سعی زیاد تلاش می کنیم یادبگیریم 5 – چیزی که مرور می شود یا اغلب در مورد آن فکر می کنیم.6- چیزهایی که مورد علاقۀ ما هستند.7- موفقیت های ما. 8- چیزهایی که در نظر ما با معنی باشند. 9- مطلبی که اغلب در زندگی روزمره از آن استفاده می کنیم. پس در درجه اول علت فراموشی ما این است که در موقع خواندن سعی نکردیم مطلب را چنان که باید به حافظۀ خود بسپاریم یا آن قدر وقت کافی نگذاشتیم تا در مطلب غرق شویم. پروسه فراموشی در یکی دو روز اول بسیار شدید است و با شدت کمتر در دو هفتۀ اول ادامه میابد اما از این ببعد آنچه بیاد بماند شانس خیلی زیادی دارد که برای مدتهای طولانی در حافظه باقی بماند. بیاد داشته باشید مطلبی را که بظاهر فراموشی کرده ایم با سرعت بیشتری می توانیم دوباره آموزی کنیم. وقتی مطلبی که آموخته شود معنی دار باشد بمراتب فراموشی کمتر خواهد بود و دوباره خوانی کمتری نیاز خواهد داشت. برای اینکه از پروسۀ فراموشی جلو بزنید قبل از پایان دو هفته مطلب را مرور کنید.

مؤثر ترین زمان برای مرور کردن درست چند دقیقه بعد از آموختن مطلب است. سعی کنید 10 دقیقه بعد از خواندن مطلب کتاب، آن را در ذهن مرور کنید ضمناً یکی از بهترین زمانها برای مرور کردن قبل از خواب است، زیرا فراموشی تا حدودی بسته به افکار جدیدی است که با مطلب قبلی تداخل حاصل می کند. میزان بیاد سپاری مطلب قبل از خواب نسبت به قبل از ظهر حدود 6 برابر است. پس زمان قبل از بخواب رفتن برای شما یک زمان استراتژیک و استثنایی است با مطلبی را که در طول روز خوانده‌اید  مرور کنید.

گفتم که مرور کردن باید قبل از پایان دو هفته باشد. حال میگویم در طول این دو هفته روز اول، آموختنِ مطلب از اهمیت حیاتی برخوردار است. و درجۀ دوم اهمیت، هفته اول بعد از یادگیری مطلب است و از این نظر خصوصاً تعطیلی آخر هفته یعنی جمعه شب وقت مناسبی است. در مرور کردن لازم نیست مطالب کتاب را دوباره از اول بخوانید، می توانید به خلاصه ها و دسته بندیهای خود مراجعه کنید و یا در ذهن مطالب را برسی کنید و ببینید آیا نکته ای را از یاد برده‌اید و یا درمورد مطلبی احساس ضعف می کنید یا نه؟ از همۀ اینها بهتر بحث کردن در مورد موضوع مورد نظر است.

تا می توانید به حافظۀ خود اعتماد کنید که مطلب را بخاطر داشته باشید و مطمئن باشید که آن را بیاد خواهید آورد.

د- افکار خود را بر معنا و مفاهیم آنچه می خواهید بیاموزید متمرکز کنید.

قدرت یادگیری تحت تأثیر میزان در کمان از معنی و مفهوم مطلب قرار دارد. مثالی می زنم: چرا بسیاری از ما بعد از برخورد اول با کسی نام او را پس از مدتی فراموش می کنیم؟ نام فرد تا هنگامیکه او را کاملاً نشناختیم مفهوم زیادی برای ما ندارد تنها بعد از شناخت بیشتر او و ارتباطی که بین شناخت خودمان با نام او برقرار می کنیم نامش را بخوبی بخاطر می سپاریم.

موقعی که سلولهای مغز شما گرسنۀ دانستن مطلب باشد آن را خیلی بهتر جذب خواهند کرد، برای اینکار:

در مورد موضوع مورد مطالعه به طرح سؤال یا مسئله بپردازید و در موقع خواندن مطلب بکوشید تا جواب سؤالات خود را پیدا کنید.

سؤال باید بگونه ای باشد که فکر را برای بدست آوردن جواب تحریک کند. سؤال باید فهمیدنی باشد مثل: این مطلب چه اهمیتی دارد؟ چه فایده عملی از دانستن موضوع وجود دارد؟ چرا و به چه علت ؟ ارتباط مطلب با دانسته های قبلی ام چیست؟ چطور می توانم این موضوع را برای فرد دیگری توضیح دهم؟ حدوداً هر پنج دقیقه از آنچه خوانده‌اید در ذهن خود سؤالی مطرح کنید، بدین ترتیب حتی مکث‌های کوتاهی برای طرح سؤال می کنید باعث می شود مطلب بهتر برایتان جا بیفتد.

« آدمی تا زمانی که دست از سؤال کردن نکشیده احمق نمی شود.»

با استفاده از اصول روانشناسی که مطرح کردم می توانید به کارایی خود بهره گیری از کتابهای درسی بیفزایید. در واقع فلسفۀ مشاورۀ تحصیلی جهت دار کردن تلاش شماست. از اینجا به بعد دیگر ذوق و علاقه و پشتکار خودتان است که شما را در این راه جلو می راند و گام نهادن در این خطوط کلی که بیان شد، تنها همت عالی میطلبد./.

منابع:

1- راهنمای تحصیلی حرفه ای نوشتۀ سیدحسن حسینی ثابت،انتشارات محتشم

2- کلیدموفقیت درکنکور نوشته فرزام پروا ،انتشارات دکلمه گران

3- پانصدنکته درباره مطالعه نوشته فیل ریس ترجمه بیتاعسگری؛گیتاعسگری، انتشارات مدرسه

4- سیمای دانش آموز برترنوشته آبهیشک تاکورترجمه مژگان محمدیان، نشرنخستین